Dünya genelinde petrol arzında büyük bir kesinti yaşanmazken, İran’a yönelik İsrail ve ABD saldırıları yatırımcıları tedirgin etti. Savaşların başlamasıyla birlikte petrol vadeli işlemleri yaklaşık yüzde 10 oranında yükseldi. Bu durum, İran’ın Hürmüz Boğazı’ndaki taşımacılığı kesebileceği endişesiyle bağlantılı.
Hürmüz Boğazı, stratejik önemi nedeniyle küresel ekonomide kritik bir yere sahiptir. Bu su yolu, Hürmüz Boğazı ile Umman Körfezi arasında uzanıyor ve en dar noktasında sadece 33.7 kilometre genişliğinde. Petrol zengini Hürmüz Boğazı’ndan dünyaya ham petrol taşımanın tek yoludur, İran bu bölgenin kuzey tarafını kontrol ediyor.
ABD Enerji Bilgi İdaresi (EIA) verilerine göre, günde yaklaşık 20 milyon varil petrol, Hürmüz Boğazı’ndan geçiyor. Bu miktar, günlük küresel üretimin yaklaşık beşte birine denk geliyor.
Pazar günü, ABD’nin İran’ın üç nükleer tesisine düzenlediği hava saldırılarının ardından Brent petrolü, varil başına 80 doları aşarak Ocak ayından bu yana en yüksek seviyesine ulaştı. Ancak, Asya ticaret gününde Brent ve WTI, erken kazançlarını kaybetti. Brent, varil başına 76.49 dolara gerilerken, WTI 73.38 dolara düştü.
Petrol fiyatlarının daha da yükselip yükselemeyeceği, İran’ın tepkisine bağlı. Enerji yatırım firması Tortoise Capital’ın kıdemli portföy yöneticisi Rob Thummel, İran’ın kontrolündeki deniz yolunda bir kesinti olması durumunda petrol fiyatlarının 100 dolara kadar yükselebileceğini belirtti. İran’ın üst düzey lideri Ayatollah Ali Khamenei’nin danışmanlarından biri, Hürmüz Boğazı’nın kapatılmasını talep etti.
İran’ın Hürmüz Boğazı üzerindeki coğrafi avantajı, küresel enerji pazarında büyük bir etki yaratma kapasitesine sahip. Ancak Vanda Insights CEO’su Vandana Hari, İran’ın boğazı kapatma girişimini “uzak bir risk” olarak değerlendiriyor.
Hürmüz Boğazı’nın kapatılması, özellikle Çin ve diğer Asya ekonomileri için son derece zararlı olacaktır. EIA verilerine göre, geçen yıl Hürmüz Boğazı’ndan geçen ham petrol ve sıvılaştırılmış doğal gazın büyük bir kısmı Asya pazarlarına gitti.
Çin, Hürmüz Boğazı’ndan günde 5.4 milyon varil İran petrolü alırken, Hindistan ve Kore Cumhuriyeti sırasıyla 2.1 milyon ve 1.7 milyon varil ithal etti. Çin Dışişleri Bakanlığı, bölgedeki güvenliğin ve istikrarın korunmasının uluslararası ticaret için hayati öneme sahip olduğunu vurguladı.
Hindistan’ın Petrol ve Doğal Gaz Bakanı Hardeep Singh Puri, ülkenin petrol arzını çeşitlendirdiğini belirterek, Hürmüz Boğazı üzerinden gelen ham petrol miktarının giderek azaldığını ifade etti.
